بررسی مقایسه ای عقلانيت و انسان اخلاقی در اندیشه كانت و ملّاصدرا

چکیده مقاله

عالى » عقل « ، در فلسفه ملّاصدرا و كانت بالاترين مرحله شناخت است. از نگاه هر دو فيلسوف، عقلانيت يا » معرفت عقلانى « ترين قوّه نفس و
خردورزى بنيادى ترين ويژگى انسان و مبناى كرامت ذاتى اوست.) ابراهيمى دينانى، غلامحسين، ) 1387 (( در نظر صدرا، انسان با بكارگيري
عقل نظري و كسب حكمت، ميتواند گام به گام وجود خود را وسعت بخشيده و در نتيجه، اخلاقيتر شود. از اينرو، در نظر صدرالمتالّهين ضعف
اخلاقي، ريشه در فقر وجودي آنان دارد و فقر وجودي ريشه در بي توجّهي به نعمت عقل، به خصوص عقل نظري دارد. )هانري،اتيل،) 1371 ))
پس در حكمت صدرايى، آفرينشگرى انسان در ارتباط با ماوراى طبيعت و از راه اتّحاد با عقل فعّال صورت ميگيرد. )ابراهيمى دينانى،
غلامحسين، ) 1387 (( كانت با اتّخاذ مباني ديگري چون عقل، فاهمه، اراده و غايت بودن انسان، نگاه انسانشناسانه متفاوتي داشته و عقلانيت
عملي يا اراده را با ارزشترين ويژگي انسان دانسته و آن را معيار تحقّق انسانيت و كمال او ميداند)هانري،اتيل،) 1371 (( از نظر او خلّاقيت
انسان در پيوندى عميق با استقلال و خودبنيادى اوست، منشأ و مبدأ متعالى ندارد، و صرفآ ريشه در انسانيت و استقلال اراده انسان دارد.
)ايمانوئل،كانت، ) 1384 (( اين مقاله، جايگاه عقل نظري در نگاه صدرا و اراده يا عقل عملي در نگاه كانت را در سير اخلاقي انسان را نشان مي
دهد و اين دو نگرش را با هم مقايسه نمايد. از نظر ملّاصدرا، شأن و كرامت انسان به چيزى است كه مى داند، در حالى كه از نظر كانت، شأن و
كرامت انسان به چيزى است كه مى خواهد.) ابراهيمى دينانى، غلامحسين،) 1383

دریافت لینک دانلود مقاله