صنعت متالورژی دوره مفرغ دشت گرگان بزرگ)ورکان(

چکیده مقاله

دشت گرگان بزرگ)ورکان( در شمال خاوری ایران قرار دارد. نخستین کاوش های باستان شناسی در ترنگ تپه و شاه تپه صورت پذیرفته و در این میان بخشی از یافته ها، شامل اشیای فلزی و متعلق به دوره مفرغ)آغاز دوره شهرنشینی( بوده است که از نظر محدوده زمانی از ربع دوم هزاره چهارم پ.م تا نیمه دوم هزاره دوم پ.م را دربر می گیرد. کشف وسایل و ابزار ذوب فلز در  شاه تپه نشان می دهد که اشیای فلزی بدست آمده، در همین محوطه طراحی و ساخته می شده است .

کاوش های باستان شناسی دیگر صورت گرفته در نرگس تپه و خصوصاً در محوطه بازگیر منجر به کشف گنجینه ایی شامل بیش از 022 شی فلزی گردید. برخی از این گونه های فلزی مشابه آن علاوه بر شاه تپه، ترنگ تپه، یاریم تپه در دشت گرگان)ورکان( و در تپه حصار دامغان، تپه سیلک کاشان، تپه شهداد کرمان، تپه اریسمان نظنر، تپه یحیی ارزوئیه، تپه قبرستان سگزآباد، تل ابلیس بردسیر و محوطه باستانی شوش)سوزا( در خوزستان بدست آمده است .

ساخت این اشیای فلزی مرهون منطقه های دارای "مس آرسن دار" در ایران باستان است که می توانست گزینه مناسبی برای استخراج مس در آن دوره باشد. از جمله این معدن ها می توان از معدن تالمسی- مشکانی، ناحیه معدنی انارک در مرکز ایران، ناحیه معدنی تکنار حدود 022 کیلومتری تپه حصار دامغان و معدن های جنوب غربی هرات در منطقه مسگران افغانستان نام برد که توسط شبکه راه های تجاری در آن دوره با یکدیگر در ارتباط بوده اند.

دریافت لینک دانلود مقاله