بررسی تطبیقی آرامگاه حکیم عمر خیام نیشابوری و بوعلی سینا از دیدگاه معماری و زیبایی شناسی

چکیده مقاله

چکیده

با توجه به اینکه بناهای آرامگاهی در ایران، یکی از شاخص‌ترین جلوه‌گاه‌های هنر معماری به شمار می‌روند، ضرورت مطالعه و بررسی این بناها، از جنبه‌های مختلف هنری، معماری مشخص می‌گردد. در این پژوهش سعی می‌شود که ویژگی‌های معماری و زیبایی‌شناسی دو نمونه از آرامگاه‌های دوره اسلامی ایران که مربوط به شخصیت‌های مطرح در این دوره هستند، مورد بررسی و مقایسه قرار بگیرد. نتایج حاصل از این مطالعه نشان می‌دهد که طراح بنای آرامگاه خیام و بوعلی، ویژگی‌های مشابهی را در نظر گرفته و اعمال کرده است که برخی از این ویژگی‌ها با توجه به شخصیت و جایگاه فرد آرمیده، متفاوت گشته است. در بررسی تطبیقی دو آرامگاه مشخص شد که استخوان بندی فلزی با روکش بتن ظریف (در مورد بنای خیام) و بتن و سنگ (در مورد بنای بوعلی سینا)، فضای باز شهری و مونومان بودن از منظر شهری، دارابودن تندیس، در هر دو مشابه می‌باشد. ریتم بصری در آرامگاه خیام، موجی تکاملی می‌باشد. عناصر بصری در آرامگاه  خیام، مثلث و خط مایل است که استحکام و ایستایی، اندیشه، تحرک و پویایی را نشان می‌رساند. بنای آرامگاه خیام، به صورت خیمه‌شکل با تزئینات کاشی‌کاری خوشنویسی‌شده، دارای پلان گرد است. در بنای آرامگاه بوعلی، از انواع و اقسام فرم‌های هندسی استفاده گردیده است. خطوط مستقیم، شکسته و منحنی، با وجود تضاد مفهومی خویش با یکدیگر در این مجموعه از در آشتی با یکدیگر درآمده‌اند به طوری که حوض‌ها و ستون‌های مدور در تعارض با هندسه راست‌گوشه فضاها قرار نمی‌گیرند. از دیگر سو فرم‌های بکار گرفته شده در بخش‌های مختلف مجموعه گاهی مشابه یکدیگر بوده و این تشابه، تمایز مصالح بوجودآورنده آنها را تحت پوشش قرار می‌دهند. فرمهای ضربدری نرده‌های فلزی پیرامون محوطه با همان تناسبات اما از مصالح سنگ خارا به روی پنجره تالارهای موزه و کتابخانه قرار می‌گیرد.

دریافت لینک دانلود مقاله