بررسی میزان جذب عناصر سنگین موجود در خاک بوسیله گیاه شنبلیله

چکیده مقاله

سبزیجات یکی از مهمترین منبع تامین کننده ویتامین ها، مواد معدنی ، فیبرها وعناصر برای بدن انسان و جانداران می باشند،
همچنین دارای کاربردهای درمانی و دارویی نیز هستند. یکی از این سبزیجات با کاربردهای مختلف شنبلیله Trigonella foenum-graceum L. است. این گیاه به سبب تولید آلکالوئیدهای دارویی، ترکیبات استروییدی، ساپوژنین ها و قدرت
درمان بخشی بالا در زمره مهم ترین گیاهان دارویی جهان قرار دارد. اما وجود فلزات سنگین در محیط و جذب آنها توسط گیاه
می تواند اثرات نامطلوب و حتی سمیت ایجاد کند.
هدف از این پژوهش مطالعه غلظت عناصر سنگین شامل Ba,Ni,Fe,Co,Hg,Pb,Zn در خاک و تجمع آنها در گیاه یک ساله
شنبلیله و اندازه گیری BCF یا اندکس مشخص کننده ارتباط بین غلظت فلز در خاک و تجمع آن درگیاه می باشد .
مواد و روشها: بخش رویشی )برگها و ساقه( گیاه به همراه خاک اطراف آن ازدو منطقه عمده کشاورزی استان مرکزی جمع
آوری و در آزمایشگاه پس از شستشوی گیاهان، آنها را در آون 70° و نیز خاک را در همین دما به مدت 22 ساعت به طور
جداگانه خشک نمودیم. بعد از پودر کردن سبزیجات خشک شده به منظور همگن سازی آنها ، آنالیز و هضم اسیدی نمونه ها با
توجه به روش Aksoy, Ozturk انجام و غلظت فلزات مختلف با کمک دستگاه ICP-OES اندازه گیری گردید.
نتایج و بحث: میانگین و انحراف معیار غلظت فلزات در گیاه و خاک نشان می دهد که غلظت بیشینه فلزات در گیاه به ترتیب
مربوط به سرب و سپس آهن به مقدار 1002.87±80.84 و 723.57±148.3 ، اما در خاک بیشینه غلظت مربوط به آهن و
منگنز به میزان 5591740±257236.6 و 234122.8±51767.7 می باشد. ترتیب تجمع فلزات مختلف در شنبلیله به
صورت Pb>Fe>Hg>Ba>Co>Ni>Mn و در خاک Fe>Mn>Ni>Co>Pb>Ba>Hg می باشد که نشان دهنده رقابت در
جذب عناصر و تجمع فلز سمی سرب ، آهن و جیوه درگیاه شنبلیله است. BCF هرچه عدد کوچکتری باشد نشاندهنده جذب
بیشتر عنصر از خاک است که کمترین عدد مربوط به جیوه به میزان 10.1 و بعد از ان سرب 30.5 است و نشاندهنده بالاترین
درجه جذب این عناصر از خاک توسط گیاه است.
با توجه به ورود فلزات سنگین از طریق سبزیجات به چرخه غذایی و سمیت و تاثیرات بیولوژیکی عناصر بر فعالیت های
فیزیولوژیکی بدن انسان لازم است که به محیط کشت و پرورش و شرایط نگهداری آنها توجه نمود

دریافت لینک دانلود مقاله