چکیدۀ مطالعۀ تطبیقی ایوان تخت مرمر کاخ گلستان تهران به لحاظ تیپولوژی

چکیده مقاله

مجموعۀ تاریخی – فرهنگی کاخ گلستان نه تنها به عنوان قدیمی ترین و مهّم ترین بنای قاجاری پایتخت بلکه اوّلین اثر تاریخی است که در پایتخت ایران به ثبت جهانی در سازمان یونسکو رسیده است، بدین منظور این مقاله سعی نمود است با مقایسه طرح ظاهری و نمای آن با برخی بناهای مشابه، اقدام موثّری در شناسایی و تداوم حیات بنای ایوان تخت مرمر قدیمی ترین بنای این مجموعه انجام دهد. روش پژوهش در این مقاله به صورت تلفیقی از قیاسی – استقرایی است. از مقایسۀ بناهای مشابه با ایوان تخت مرمر نتایج مشترکی حاصل می گردد. این پژوهش به لحاظ تیپولوژی )مقایسۀ پلان ها( به روش تحلیل مقایسه ، مستند نگاری و ثبت مشاهدات موجود در بنا از دیدگاه معماری و بصری و زیبایی شناسی و باستان شناسی و تاریخی به صورت می پذیرد. با عنایت به اینکه مجموعه کاخ موزه گلستان به عنوان اولین اثر معماری تاریخی هنری در پایتخت به ثبت جهانی رسیده است و یکی از بخش های شاخص آن "ایوان تخت مرمر" می باشد، لذا در وهلۀ اوّل مطالعات تطبیقی آن جهت آسیب شناسی و ارائه طرح مرمت برای حفظ و نگهداری بهتر آثار و عناصر وابسته به آن بسیار حائز اهمیّت خواهد بود.
نمونه های مشابه ایوان تخت مرمربه لحاظ کاربردی به تعداد محدودی وجود دارد که محّل برگزاری تاجگذاری و مراسم های سلام و بارعام در حضور پادشاهان باشد. پلان ایوان تخت مرمر از یک شاه نشین و دو گوشواره در شرق و غرب شاه نشین تشکیل گردیده است. فضای شاه نشین نقطۀ عطف و اصلی بنا می باشد و دو گوشواره شرقی و غربی محّت هایی برای ارائه خدمات و سرویس دهی به مراسم های انجام شده در شاه نشین، طراحی و ساخته شده اند. از نمونه های مشابه می توان ایوان کریم خانی در ارگ شیراز و شمس العماره در مجموعه کاخ گلستان تهران و بناهایی از این دست اشاره نمود. نهایتاً نتیجه می گیریم که پلان اکثر این نوع بناها در ادوار مختلف به صورت مستطیل بوده و غالب مصالح استفاده شده در آنها آجر و چوب می باشد. با نظر به مقایسۀ انجام شده، تمامی این بناها از یک طرف به فضای باز راه دارندو از سه طرف دیگر محصور به فضای های خدماتی و داخلی می باشند. همچنین مقایسه وجود یک تقارن اصلی تقریباً در کلیّه این گونه بناها می باشد، شاه نشین این گونه بناها در ارتفاع طراحی شده و این جهت تسلّط شخص اوّل مراسم به لحاظ دید

دریافت لینک دانلود مقاله