تحولات و ویژگی های هنر جلدسازی حوزه تمدنی ایران بر اساس نفیس ترین نسخه های موجود در گنجینه های جهان

چکیده مقاله

هنر جلدسازی به عنوان یکي از شاخه های هنر كتاب آرایي و كتاب سازی در طول تاریخ تمدن ایراني، پیوسته تحولات و تغییرات قابل توجهي را در جهت گسترش فرهنگ نشر علم و كیفیت بخشي در ارائه  جذاب و هنرمندانه و حفاظت شایسته از نسخه های علمي تجربه كرده است. این تحولات كه از آغازینسده های اسلامي تا اواخر قرن دوازدهم ه.ق/ هیجدهم م به گونه ای چشم گیر ادامه داشته، از حیث ابداعفنون تجلید، استفاده از مواد و مصالح متنوع و خلق و اجرای ظریف نقش های زیبا بوده است. در این مقاله ضمن بررسي مهم ترین تحولات هنر جلدسازی حوزه تمدني ایران در دوره های مختلف تاریخي، ویژگي های تجلید ایراني از دیدگاه فني و هنری- با توجه به نمونه های موجود در گنجینه های جهان - مورد كنکاش قرار گرفت. نتایج پژوهش حاكي از آن است كه مهم ترین تحولات هنر جلدسازی در حوزه تمدني ایران را باید در سه دوره ی تیموریان، صفویه و قاجاریه جستجو كرد. در این تحولات، مهم ترین ویژگي های هنر جلدسازی ایراني از حیث مواد، فن ساخت و نقش های به كار رفته، در قالب پنج گروه اصلي: جلدهای چرمي ضربي )ترنجي و زرین(، جلدهای چرمي سوخت )ترنجي، مناظر طبیعي و خیالي و نقش هندسي(، جلدهای سوخت و معرق )ترنجي، مناظر طبیعي و خیالي و نقش هندسي(، جلدهای روغني )ترنجي، گل و برگي، گل و بته ای، گل و مرغي، بته جقه ای، اسلیمي و ختایي، خوشه انگور، گل زنبقي، صورت دار، كتابه دار و تذهیبي( و جلدهای پارچه ای قابل بررسي مي باشند.

دریافت لینک دانلود مقاله