مبانی اندیشه های سیاسی مهدی بازرگان-با تأکید بر نسبت دین و سیاست

چکیده مقاله

چکیده: نظریات و دیدگاههای متنوعی از سوی اندیشمندان و متفکران مختلف در رابطه با نسبت دین و سیاست ارائه شده اند. برخی بر تداخل این دو تاکید نموده و عده ای نیز اساساً این دو مقوله را جدا از هم دانسته اند. در ایران نیز برخی از اندیشمندان و به ویژه روشنفکران دینی رابطه این دو را مورد بحث و بررسی قرار داده اند. هدف اصلی مقاله توصیفی- تحلیلی حاضر آن است که رابطه میان دین و سیاست را از دیدگاه اندیشه سیاسی مهدی بازرگان به عنوان یکی از سرآمدان روشنفکری دینی و نیز یکی از سیاستمداران سالهای اولیه انقالب مورد بررسی قرار دهد.در این راستا به منظور فهم چیستی مبانی و موازین اندیشه سیاسی و ایضاح وتبیین مؤلفههای برجسته و نظری آن ،از چارچوب نظری اسپریگنز نیز بهره گرفته می شود. بنابراین پرسش اصلی این است که چه نسبتی میان دین و سیاست در افکار و اندیشه های مهدی بازرگان وجود دارد. پاسخ مقدماتی این است که از دیدگاه این متفکر سیاسی ایرانی، دین بر سیاست ارجحیت کلى داشته، آن را سمت و سو داده اما با این وجود دین به جزئیات سیاست ورود پیدا نمی کند.به همین جهت در مرحله دوم فکری خویش و آثار متأخرتر بر عدم ارتباط ضروری دین و سیاست نظر دارد و به نوعی حکومت اسالمی مبتنی بر نظام دینی را ممکن و مناسب نمی داند. به هر روی تبیین مبانی قوام بخش اندیشه سیاسی بازرگان در چارچوب اندیشههای دینی- نظری او، در این پژوهش نشان داده است که قرابتی آشکار و انداموار میان مباحث دینی و مقولة سیاست در اندیشههای او وجود دارد.با این حال به یک معنا،در نهایت امکان تأسیس یک نظام سیاسی را بر پایه نظام الهی-اسالمی مردود اعالم می کند و به جدایی دین و سیاست می رسد.

دریافت لینک دانلود مقاله