شهر اسلامی متفاوت از نظر کالبد

چکیده مقاله

این پژوهش با هدف تحليل و بررسی ساختارهای شهر اسلامی ، به کاوش در نظریات و نوشته های موجود پرداخته است ؛ تا در بعد کاربردی بستر مساعد و مناسبی برای هرگونه برنامهریزی شهری ، تصميم گيری و سياستگذاری در این گروه از شهر فراهم آورد. ناحيه مورد مطالعه در این پژوهش گسترة جغرافيایی وسيعی از شمال آفریقا تا چين و از جنوب روسيه تا یمن را در بر میگيرد. روش کار در این پژوهش؛ توصيفی تحليلی است که با با بهره گيری از مطالعات کتابخانهای و ميدانی، جدولها، – نقشه ها ونمودارهای موردنياز به تجزیه و تحليل مطالب پرداخته است. در این راستا به بررسی فضاهای کالبدی و ساختارهای اجتماعی در شهرهای اسلامی پرداخته که نتایج حاصله از آن بدین گونه است به طور کلی شهرهای اسلامی دارای عناصر شهرسازی خاصی هستند، این عناصر عبارتند از : ارگ، مسجدجامع، بازار. که به خاطر وزنة اجتماعی – اقتصادی آنها و کارکرد ویژة این عناصر و قرارگيری سایر عناصر شهری در تبعيّت از این مشخّصه ها، در هسته های اکثر شهرهای تاریخی دارای موقعيّت تراز اوّل و برتر نسبت به سایر عناصر شهرسازی هستند. بنيادهای اجتماعی زندگی شهری در تمدّن اسلامی حداقل در چهار عنصر عمده است. این عناصر) حكومت، امت، اصناف ومحلّهها ( امروزه به عنوان ویژگی تاریخی شهرنشينی در اسلام محسوب میگردد. شهرهای حوزة تمدّن اسلامی دارای ویژگیها و الگوهایی بودند که آنها را از سایر حوزههای تمدنی متمایزمینمود ) باورهای فرهنگی و مذهبی، اصول طرّاحی منشعب از قانون شریعت، اصول اجتماعی، انسجام شهری، تنوّع فعاليّتهای شهری (. دین اسلام بيش از آنكه به دنبال ارایه ساخت کالبدی مشخصی از شهر باشد بيشتر به دنبال مفهومخاصی از شهرنشينی است. شهر اسلامی ترکيبی است از سه عنصر فضای فكری ، فضای عملی و رفتاری ، فضای عينی.

دریافت لینک دانلود مقاله