بررسی روند تاریخی فتوت در قرن سوم هجری

چکیده مقاله

       جریان فتوت به عنوان پدیده ای اجتماعی همواره اهمیت و جایگاه خاصی در مطالعات اجتماعی تاریخ اسلام داشته است. فتوت طیف وسیعی از معانی دینی، اخلاق نظری و عملی و یا ادعای نظامی و سیاسی را در بر میگیرد که در هر برهه ای از زمان بنا بر شرایط اجتماعی و سیاسی، گونه ای از آن متجلی شده است. خواست بنیادی پژوهش حاضر آن است که با اتکا به منابع متعدد و با رویکرد تاریخی به بررسی جریان فتوت در قرن سوم هجری بپردازد تا کیفیت ایجاد و زمینه های ظهور و عوامل تداوم آن روشن گردد به گونه ای که کلیت تاریخی آن تا حدی از پرده ابهام بیرون آید و تا حدی ابهام زدایی گردد. روش تحقیق در این پژوهش روش توصیفی- تحلیلی و شیوه گردآوری اطلاعات نیز کتابخانه ای است. نتایج و دستاوردهای پژوهش نشان می دهد که در قرن سوم هجری فتوت نضج یافته و پایه های آن مستحکم شده و در میان فتیان بردباری بر شکنجه و آزار رواج یافته بود. در قرن سوم هجری گسترش اجتماعات عیاران و صعالیک و طغیان آنان در عرصه اجتماعی نیز مشخص است، که رویاروی دولت و جامعه قرار داشته اند. علاوه بر آن ها انتشار فتوت در میان عامه مردم هم وسعت یافت و ورود به آن را حربه ای جهت کسب شهرت و عوام فریبی دیدند و از این رهگذر فساد و تباهی هم در قرن سوم به این گروه نفوذ کرده و در رذایل اخلاقی غوطه ور شدند و از هیچ منکری روی نگرداندند. طبقات متوسط، اصناف و پیشه وران از اعضای اصلی این گروه بودند. رفته رفته آیین فتوت به مرحله پختگی رسید، بطوری که حتی شاهد ورود آنها میان هنرمندان، موسیقی دانان، نویسندگان و شاعران هستیم. از طرفی بسیاری از ملامتیان نیز به پیروی از اهل فتوت پرداخته و با فلسفه خود، جهان بینی اهل فتوت را سامان بخشیدند.

دریافت لینک دانلود مقاله